Inleiding
De consumptie van ultra-bewerkte voedingsmiddelen (UBV) is wereldwijd aanzienlijk toegenomen. In landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Australië, Canada en de Verenigde Staten vormen UBV's nu meer dan 50% van de totale energie-inname. Deze voedingsmiddelen, die vallen onder de NOVA-categorie 4, zijn industrieel verwerkt en bevatten vaak ingrediënten die sterk zijn getransformeerd of gesynthetiseerd. UBV's worden in verband gebracht met een slechte metabole gezondheid door hun hoge gehalte aan verzadigde vetten, geraffineerde koolhydraten en energierijke samenstellingen. Bovendien kunnen ze verontreinigingen bevatten, zoals weekmakers, die tijdens de verwerking of verpakking in de voedselvoorziening terechtkomen. Deze verontreinigingen, zoals ftalaten, kunnen de endocriene hormoonhuishouding verstoren en zo de metabole en reproductieve functies beïnvloeden.
Waarom dit belangrijk is
Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar de impact van UBV op cardiometabole gezondheid, zoals verhoogd lichaamsgewicht en hypertensie, is er minder aandacht besteed aan de invloed op de mannelijke reproductieve gezondheid. Tegelijkertijd is de kwaliteit van sperma wereldwijd afgenomen, met een daling van het aantal zaadcellen met ongeveer 60% sinds de jaren 70. Factoren zoals verhoogd lichaamsgewicht, inname van verzadigde en transvetten, en blootstelling aan hormoonverstorende chemicaliën worden vermoedelijke oorzaken van deze daling. UBV-consumptie kan een belangrijke rol spelen in deze trends.
Onderzoeksmethode
In een recent onderzoek werd een voedingsinterventie uitgevoerd met een 2 × 2 crossover-ontwerp om de effecten van een ultra-bewerkte versus een onbewerkte voeding te vergelijken. Deelnemers werden gerandomiseerd om beide diëten te ontvangen, zowel bij een adequate als een overmatige calorische inname. De diëten werden gedurende drie weken verstrekt, waarbij de ultra-bewerkte voeding gemiddeld 77% van de calorieën uit UBV's bevatte, terwijl de onbewerkte voeding slechts 1% van de energie uit UBV's haalde. Het doel was om de specifieke effecten van UBV-consumptie te isoleren van die van calorische inname alleen.
Resultaten
Cardiometabole gezondheid
De consumptie van een ultra-bewerkte voeding leidde tot een toename van het lichaamsgewicht en de vetmassa, ongeacht de calorische inname. Er was een significante toename van de LDL:HDL-ratio en diastolische bloeddruk in de groep met overmatige calorie-inname. Deze veranderingen suggereren dat de bewerkte aard van het voedsel zelf, los van de calorische en macronutriënteninname, invloed heeft op verschillende gezondheidsmarkers.
Reproductieve gezondheid
De ultra-bewerkte voeding veroorzaakte een daling van het follikelstimulerend hormoon (FSH) en een trend naar verminderde testosteronspiegels. De kwaliteit van het sperma vertoonde een neiging tot afname, met name in de totale beweeglijkheid van de zaadcellen.
Verontreinigingen en ontstekingsreacties
Er werd een verschil in de accumulatie van verontreinigingen waargenomen tussen de diëten. De ultra-bewerkte voeding leidde tot een verhoogde serumconcentratie van de ftalaat cxMINP en een afname van lithium- en kwikniveaus in serum en bloed. Deze veranderingen kunnen bijdragen aan de waargenomen effecten op stemming en reproductieve gezondheid.
Conclusie
Dit onderzoek toont aan dat de consumptie van ultra-bewerkte voeding, ongeacht de calorische inname, schadelijk is voor de menselijke gezondheid. Het verminderen van de inname van UBV en het kiezen voor minder bewerkte alternatieven kan de cardiometabole en mentale gezondheid bevorderen, evenals de mannelijke reproductieve fitheid verbeteren.
Beperkingen van het onderzoek
Hoewel de opzet van het onderzoek voordelen biedt ten opzichte van experimenten in een gecontroleerde omgeving, zijn er ook beperkingen. De schatting van de energie-inname was afhankelijk van de naleving van de voedingsinterventie door de deelnemers en de nauwkeurigheid van hun rapportage. Bovendien was de duur van de experimentele diëten relatief kort, wat mogelijk geen stabiele effecten van chronische dieetconsumptie onthult.
Volgende stappen
Het is belangrijk om verder onderzoek te doen naar de lange termijn effecten van UBV-consumptie en de mogelijke mechanismen die ten grondslag liggen aan de waargenomen gezondheidsproblemen. Het bevorderen van bewustwording over de impact van UBV's en het aanmoedigen van gezondere voedingskeuzes kan bijdragen aan een betere algehele gezondheid.
Bronnen:
(Disclaimer: Dit artikel is bedoeld voor informatieve doeleinden en vervangt geen medisch advies. Raadpleeg altijd een arts voor vragen over uw gezondheid of behandelingsopties.)
